وقف بين قول و قائل
مثالها: (قال # اللّه هذا يوم ينفع الصادقين صدقهم ), (مائده (5), آيه 119).
(واذ قال # ربك للملائكة انى جاعل فى الارض خليفة ), (بقره (2), آيه 30).
(وقال # الذين لا يعلمون لولا يكلمنا اللّه ), (همان , آيه 118).

وقف بين قول و مقول قول
مقول قول , هميشه جمله است , وقف بر قال و مشتقات آن و افعال مشابه آن ,بدون ذكر مقول قول , قـبـيـح است , مگر آنكه چند مقول داشته باشد كه وقتى يكى از آنها ذكر شود, جمله داراى معناى مفيد مى شود, و لذا وقف بر آن حسن خواهدبود.
مثالها: (قل # هو اللّه احد), (اخلاص (112), آيه 1).
(قل # يا ايها الكافرون ), (كافرون (109), آيه 1).
(قل # اعوذ برب الناس ), (ناس (114), آيه 1).
(يوم نقول لجهنم # هل امتلات وتقول # هل من مزيد), (ق (50), آيه 30).

وقف بر حروف عطف
حروف عطف عبارتند از: واو, فاء, ثم , حتى , او, بل , لا, لكن و ام .
نكات زير درباره حروف عطف , قابل توجه است :

1 ـ (بـل ) در صـورتى حرف عطف است كه بعد از آن اسم مفرد بيايد, و اگر بعد ازآن جمله باشد, اضراب است , مانند: (ام يقولون به جنة بل جئهم بالحق )
2 ـ (لا) در صورتى عاطفه است كه قبلش اثبات باشد و نيز به حرف ديگرى مقرون نباشد.
3 ـ (لن ) در صورتى عاطفه است كه قبلش نفى باشد و مقرون به (واو) نباشد.

مثالها: (اياك نعبد و # اياك نستعين ), (حمد (1), آيه 5).
(قالوا لبثنا يوما او # بعض يوم ), (كهف (18), آيه 19).
(وانا او # اياكم لعلى هدى او # فى ضلال مبين ), (سبا (34), آيه 24).
(فانا خلقناكم من تراب ثم # من نطفة ثم # من علقة ثم # من مضغة ), (حج (22)آيه 5).

وقف بين معطوف و معطوف عليه
عمدتا عطف به دو صورت مى آيد:

1 ـ عطف مفرد بر مفرد: در ايـن نـوع عطف , معطوف همان اعرابى را دارد كه معطوف عليه دارد, بنابراين ,عامل اعراب در معطوف , همان عامل اعراب در معطوف عليه است , پس وقف برمعطوف عليه بدون ذكر معطوف , نوعا حسن است و هيچگاه نمى تواند كافى وتام باشد.
مثالها: (وسخر لكم الليل # والنهار # والشمس # والقمر), (نحل (16), آيه 12).
(الم تر ان اللّه يسجد له من فى السموات # ومن فى الارض ), (حج (22), آيه18 ).
(حرمت عليكم امهاتكم # وبناتكم # واخواتكم # وعماتكم # وخالاتكم #(وبنات الاخ # وبنات الاخت ), (نساء (4), آيه 23).

2 ـ عطف جمله به جمله : اين نوع عطف را مى توان به دو دسته تقسيم كرد:

الف ) عطف جمله , بر جمله اى كه محلى از اعراب دارد
: در اين صورت , جمله معطوف نيز معرب محسوب شده و عامل اعرابش , همان عامل اعراب در جمله معطوف عليهاست , بنابراين , در ايـن صـورت نيز عطف بر جمله معطوف عليها نمى تواند وقف تام يا كافى باشد, بلكه نوعا وقف آن , حسن است .
مثالها: (اللّه يستهزى ء بهم # ويمدهم فى طغيانهم ), (بقره (2), آيه 15).
(اذا زلزلت الارض زلزالها # واخرجت الارض اثقالها), (زلزله (99), آيه 1 و2).
تـوضـيح آنكه در مثال اول , (يمدهم ) عطف به (يستهزى ء) است و آن خبر براى (اللّه ) است , لذا در مـحـل رفـع است , در مثال دوم , (اخرجت الارض ) عطف به (زلزلت الارض ) است و آن مضاف اليه (اذا) است , و لذا هر دو در محل جرهستند.

ب ) عـطـف بـر جـمله اى كه محلى از اعراب ندارد
: در اين نوع عطف ,معطوف و معطوف عـلـيه هيچگونه اعرابى ندارند, پس بين آنها نيز رابطه اعرابى وجود ندارد, لذا اكثرا وقف بر آنها از نوع وقف كافى است , زيرا نوعا بين آنهارابطه معنوى وجود دارد.
مثالها: (اياك نعبد # واياك نستعين ), (حمد (1) آيه 5).
جـمـله اول , مستاءنفه است و محلى از اعراب ندارد, لذا جمله معطوف نيز محلى ازاعراب نخواهد داشت .
(قل يا ايها الكافرون , لا اعبد ما تعبدون # ولا انتم عابدون ما اعبد), (كافرون (109), آيه 1 ـ 3).
جـمـلـه (لا اعـبـد ما تعبدون ) جواب نداست و محلى از اعراب ندارد, و لذا جمله (لاانتم عابدون مااعبد) كه جمله معطوف است نيز محلى از اعراب ندارد.
شايان ذكر است كه اكثر موارد عطف جمله به جمله در قرآن , از نوع عطف جمله به جمله اى است كه محلى از اعراب ندارد, و در بسيارى از موارد, (واو) براى استيناف است و نه عطف
وقف بر ادات استفهام
مثالها: (هل # فى ذلك قسم لذى حجر), (فجر (89), آيه 5).
(كيف # تكفرون باللّه ), (بقره (2), آيه 28).
وقف بين جار و مجرور
مثالها: (فى # قلوبهم مرض ), (بقره (2), آيه 10).
(ومن # الناس من يقول امنا باللّه ), (بقره (2), آيه 8).
وقف بر حروف نفى و جحد, بدون ذكر مجحود
حروف نفى و جحد, عبارتند از: ما, لا, ليس , لن , لم , لما, ان .
مثالها: (ما # قلت لهم الا ما امرتنى به ), (مائده (5), آيه 117).
(الم # ياءتكم نذير), (ملك (67), آيه 8).
وقف بر لا (نهى ) بدون ذكر مجزوم
مثالها: (لا # تفسدوا فى الارض ), (بقره (2), آيه 11).
(لا # تغلوا فى دينكم ولا # تقولوا على اللّه الا الحق ), (نساء (4), آيه 171).
وقف بر لا (به معناى غير)
مثالها: (يوقد من شجرة مباركة زيتونة لا # شرقية ولا غربية ), (نور (24), آيه 35).
(وظل من يحموم , لا # بارد ولا كريم ), (واقعه (56), آيه 43 و 44).
(انطلقوا الى ظل ذى ثلاث شعب , لا # ظليل ولا يغنى من اللهب ), (مرسلات (77), آيه 30 و 31).
وقف بر لا (نفى جنس )
مثالها: (لا # ريب فيه ), (بقره (2), آيه 2).
(فلا # رفث ولا # فسوق ولا # جدال فى الحج ), (همان , آيه 197).
(لا # شية فيها), (همان , آيه 71).
وقف بين اسم و خبر لا (نفى جنس )
مثالها: (لا ريب # فيه ), (بقره (2), آيه 2).
(لا شية # فيها), (همان , آيه 71).
وقف بر لا (زايده )
مثالها: (قال ما منعك الا # تسجد), (اعراف (7), آيه 12).
(غير المغضوب عليهم ولا # الضالين ), (حمد (1), آيه 7).
(وحرام على قرية اهلكناها انهم لا # يرجعون ), (انبياء (21), آيه 95).
(لا # اقسم بيوم القيمة ), (قيامت (75), آيه 1).
وقف بر لا (هنگامى كه حرف ماقبلش در مابعدش عمل كرده است )
مثالها: (الا # تنفروا يعذبكم عذابا اليما), (توبه (9), آيه 39).
در اين آيه , (ان ) در فعل بعد از (لا) عمل كرده است .
(الا # تنصروه فقد نصره اللّه ), (توبه (9), آيه 40).
(الا # تفعلوه تكن فتنة فى الارض وفساد كبير), (انفال (8), آيه 73).
(لئلا # يعلم اهل الكتاب ), (حديد (57), آيه 29).
در آيه فوق , (ان ) عامل نصب در (يعلم ) است .
(حقيق على ان لا # اقول على اللّه الا الحق ), (اعراف (7), آيه 105).
شايان ذكر است كه تركيب (ان ) با (لا), در تمام قرآن به صورت يك حرف (الا)آمده است , جز در ده مورد به اين شرح : (اعـراف (7), آيـه 105 و 169), (توبه (9), آيه 118), (هود (11), آيه 14 و26),, (حج (22), آيه 26),, (يس (36), آيه 60), (دخان (44), آيه 19),(ممتحنه (60), آيه 12), (قلم (68), آيه 12).
وقف بر سوف
مثالها: (كلا سوف # تعلمون ), (تكاثر (102), آيه 3).
(ثم كلا سوف # تعلمون ), (همان , آيه 4).
وقف بر قد
مثالها: (قد # افلح من زكيها, وقد خاب من دسيها), (شمس (91), آيه 9 و 10).
(قد # افلح من تزكى ), (اعلى (87), آيه 14).
وقف بر لما
مثالها: (فلما # تبين له انه عدو للّه تبرا منه ), (توبه (9), آيه 114).
وقف بر الا
(الا # انهم هم المفسدون ), (بقره (2), آيه 12).
(الا # بذكر اللّه تطمئن القلوب ), (رعد (13), آيه 28).

وقف بين جازم و مجزوم
مثالها: (ان # تنصروا اللّه ينصركم ويثبت اقدامكم ), (محمد (47), آيه 7).
(من # يتق اللّه يجعل له مخرجا), (طلاق (65), آيه 2).

وقف بين ناصب و منصوب
مثالها: (ان # لاتعبدوا الا اللّه ), (هود (11), آيه 26).
(اءلم اعهد اليكم يا بنى ادم اءن # لا تعبدوا الشيطان ), (يس (36), آيه 60).
(ان # لا يدخلنها اليوم عليكم مسكين ), (قلم (68), آيه 24).
وقف بين تميز و مميز.
(ان عدة الشهور عنداللّه اثنى عشر # شهرا), (توبه (9), آيه 36).
(فلن يقبل من احدهم مل ء الارض # ذهبا), (آل عمران (3), آيه 91).
(واشتعل الراءس # شيبا), (مريم (19), آيه 4).
(وفجرنا الارض # عيونا), (قمر (54), آيه 12).

برگرفته شده از سایت http://www.kanoonquran.com