مد و قصر معناي مدّ و قصر

مدّ در لغت، به معناي «زيادت، افزوني» مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «امتداد صوت در حروف مدّي بيش از مقدار طبيعي».
قصر در لغت، به معناي «كوتاهي» و ضد مدّ مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «ادا حروف مدّي به اندازه طبيعي و معمولي آن».

حروف و سبب مدّ
براي مدّ، حروف مدّ و سبب مدّ لازم است.
حروف مدّي: عبارت است از «الف ماقبل مفتوح، ياء ماقبل مكسور، واو ما قبل مضموم».
سبب مدّ: عبارت است از «همزه و سكون» و تشديد هم به خاطر آن كه يك حرف ساكن در آن نهفته 

..................................................................

قلقله و لین معناي قلقله

قلقله در لغت، به معناي «اضطراب، جُنبش» مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «آزاد نمودن صداي حرف در هنگام سكون».

حروف قلقله
حروف قلقله عبارتنداز «ب ـ ج ـ د ـ ط ـ ق» كه در عبارت «قُطْبُ جَدّ» گرد آمده‌اند.
در حالت سكون (اعم از اينكه ذاتي باشد يا عارضي)، صداي حرف كاملا متوقّف مي‌گردد و تنها راه تلفّظ، آزاد نمودن صداي آنها است.
صداي ايجاد شده بيشتر ميل به فتحه دارد.
قلقله‌اي كه در آخر كلمه و هنگام وقف پديد آيد، آشكارتر از موردي است كه در وسط كلمه باشد و چنانچه مشدّد نيز باشد قلقله از حالت قبل هم آشكارتر مي‌باشد و بايد در قلقلة غير مشدّد دقت نمود كه به صورت مشدّد تلفّظ نشود.

............................................................

تفخیم و ترقیق

معناي تفخيم

تفخيم در لغت، (مترادف كلمة «تسمين») به معناي «تعظيم و بزرگداشت» مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «درشت و غليظ اداء كردن حرف به طوري كه دهان از صداي آن پرشود».

معناي ترقيق
ترقيق در لغت، (ضد تفخيم) به معناي «رقيق كردن و از غلظت چيزي كاستن» مي‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است «نازك و رقيق اداء كردن حرف».

موارد تفخيم و ترقيق
همة حروف استعلاء بدون استثناء تفخيم مي‌گردند و اين حالت در چهار حرف «ص ـ ض ـ ط ـ ظ» قوي‌تر است.
لازم به يادسپاري است كه تفخيم در حرف مفتوح، بيشتر و در حرف مضموم و ساكن، متوسط و در حرف مكسور اندك مي‌باشد.
همة حروف استفال ترقيق مي‌شوند بجز دو حرف «ر ـ ل» كه در برخي موارد تفخيم مي‌كردند، احكام هر يك بيان خواهد شد. 

.........................................................